Kiedy zaciekły przeciwnik znajduje się w obliczu klęski, stosuje on następującą taktykę, której nie wy­mieniliśmy w poprzednim podrozdziale. Nieuczciwy dyskutant zupełnie świadomie stara się wyprowadzić swego przeciwnika z równowagi, zdenerwować go, rozgniewać np. przez przesadną drobiazgowość w roz­różnieniu pojęć, udawanie, że się nie rozumie prostych w gruncie rzeczy wywodów, przez krzycząco niespra­wiedliwe oceny wypowiedzi. Gdy [...]

Oto prowadzona przez nas dyskusja ma się ku koń­cowi i osoba przekonywana niedaleka jest od przyję­cia żądań i tez, a nieprzejednany przeciwnik stoi w obliczu klęski. (Proszę zwrócić uwagę, że autorowi ani nawet przez myśl nie przeszło, że może być od­wrotnie). W takiej sytuacji spotykamy się zazwyczaj z najrozmaitszymi posunięciami naszego partnera. Nikt chyba nie [...]

W języku szermierczym parada znaczy zasłonięcie się przed ciosem. Będzie więc tu mowa o rozmaitego rodzaju atakach i ich odparowaniu, z jakim czytelnik spotkać się jeszcze może na terenie sporu słownego. A nie będziemy się tutaj wdawali w rozważania, kiedy należy stosować krótkie ?cięcie”, a kiedy długie ?akcje”, kiedy atakować, a kiedy się bronić. Sądzimy [...]

Na pytanie: ?Jak należy postępować w dyskusji ? czy lepiej zaskakiwać przeciwnika i uprzedzać jego argumenty, czy też zwlekać z odpowiedzią na argu­menty?” ? odpowiemy, że to zależy od okoliczności. Wiadomo bowiem dość dokładnie, kiedy można cze­kać, a kiedy działać błyskawicznie. Prawo pierwszeń­stwa powiada, że osoba nieznana, zabierająca głos po raz pierwszy, na początku jest [...]

Wyróżniamy dwie przeciwstawne taktyki ? maksymalistyczną, której dewizą jest: ?wszystko lub nic”, oraz minimalistyczną ? przyznającą rację stwierdze­niu, że ?nie od razu Kraków zbudowano”. Maksyma­lista w odpowiedzi na atak na tezę ogólną, rezygnuje z walki, albo nieustępliwie broni jej w całej ogólno­ści; minimalista natomiast rozgląda się, czy nie udało­by się utrzymać przynajmniej jakiejś części, albo [...]

W trakcie dyskusji niejednego z uczestników opa­dają wątpliwości: jaka kolejność jest właściwa, by rozprawić się z przeciwnikiem? Czy naprzód przedsta­wiamy własne tezy, a następnie zbijamy jego kontr­argumenty, czy wpierw zwalczamy a potem przedsta­wiamy własne poglądy? Jak ustawiamy argumenty, od najsłabszych do najsilniejszych, czy dajemy najmoc­niejsze na początku? Oto kilka uwag na interesujący nas temat: Skuteczną [...]

Jednym ze skutecznych sposobów, które zmuszają człowieka do działania, jest szantaż. Ze względu na ocenę moralną należy on do chwytów nieuczciwych, niemniej bywa stosowany dość często. Wiąże się on z zapowiedzią stworzenia sytuacji przymusowej albo z jej realizacją. Szantaż ? to nie tylko wyłudzenie pieniędzy pod groźbą ujawnienia jakiegoś faktu, do­kumentu, utraty kogoś bliskiego, czego [...]

W dyskusji napotkaliśmy wiele form, które dotych­czas wiązaliśmy z walką. Wprowadzenie w błąd, zwal­czanie przeciwnika jego własną bronią, niepostrzeżona zmiana terenu działań ? to kilka przykładów stra­tegii stosowanej zarówno w działaniach wojennych jak i w sporach słownych. A jakie są inne wskazania stra­tegiczne, które mogą się przydać adeptom sztuki prze­konywania i dyskusji? Przede wszystkim zwrócimy [...]

Przyzwyczailiśmy się uważać, że milczenie jest oznaką zgody. Bywa niewątpliwie tak, że przyparty do muru przeciwnik milczeniem przyznaje się do po­rażki. Ale pełni ono także inne funkcje: Milczenie może być potraktowane przez partne­rów dyskusji jako bluff: przypuszczają, że milcząca osoba wie coś, tylko nie chce powiedzieć. ?Jeżeli cza­sem ukrywasz swoją wiedzę o tym, co wedle [...]

Zasadę bluffu znają dobrze gracze w karty. Ale na­wet ci z czytelników, którzy nie mieli dotychczas do czynienia z taktyką omawianego tu rodzaju, łatwo ją zrozumieją po zaznajomieniu się z następującymi przykładami: Wschodnia bajka mówi o mądrej Aiszy, która w oblężonym i głodującym mieście kazała znaleźć cie­lę, nakarmić je ziarnem i wypuścić za mury. Oblega­jący [...]