ZE SKRUPUŁAMI CZY BEZ SKRUPUŁÓW

Nieuczciwy przeciwnik ma niewątpliwą przewagę nad swym partnerem, który stosuje się do reguł dy­skusji. Używając bowiem tego rodzaju argumentów, jak ad ignorantiam, może łatwo go nie tylko pokonać, ale i przekonać. Rozróżniamy więc dwa zasadnicze ro­dzaje sporu:

  1. Walka ?fair”, gdzie obie strony stosują się do przyjętych zasad dyskusji, kierują się nie tylko chęcią zwycięstwa, lecz także ocenami moralnymi;
  2. walka typu catch as catch can ? chwyć jak po­trafisz. W tego rodzaju dyskusjach ?cel uświęca środ­ki”, a celem jest przekonanie przeciwnika. Osoba prze­konująca innych, stosująca w praktyce tego rodzaju dewizę przypomina pięściarza, który nie gardzi ciosa­mi poniżej pasa, w tył głowy i wymierza gdzie po­padło potężne kopnięcia.

W sporze o charakterze pojedynku, jak w każdej walce obowiązuje zasada wet za wet. Jeżeli jedna strona respektuje wszelkie prawidła dyskusji ? i dru­ga je respektuje. Ale niech tylko ktoś pierwszy roz­pocznie stosować niedozwolone chwyty, wtedy i jego przeciwnik czuje się uprawniony do skutecznych, ale nieuczciwych argumentów. W zasadzie i w momencie porzucenia przez jedną stronę ?broni konwencjonal­nej”, druga, jeśli jest uczciwa, nie powinna dalej pod­trzymywać dyskusji. To na szczęście nie jest walka zbrojna, gdzie najczęściej trudno o jakąś instancję, którą by respektowały walczące strony.

Uwagi nasze na temat uczciwości i nieuczciwości w sporach słownych zamkniemy następującymi wnio­skami:

  1. Na konieczność stosowania się do reguł dyskusji i prowadzenia jej zgodnie z ocenami moralnymi wska­zują względy skuteczności. Osoba, która ulegnie argu­mentom stosowanym bez żadnych skrupułów, jest ra­czej pokonana niż przekonana. Jeśli zaś zwycięstwo zostało odniesione na skutek wykorzystania czyjejś niewiedzy, prędzej czy później wychodzą na jaw nie­lojalne ?chwyty” stosowane przez przekonywającego. W obu wypadkach zwycięstwo jest niepewne i krótko­trwałe, a więc problematyczne.
  2. Ustalając reguły walki można sobie zapewnić przewagę, gdyż pośrednio mają one wpływ na osta­teczny wynik. Np. osoba, która zapewniła sobie pra­wo do ostatniego słowa i w dodatku nieograniczonego w czasie, znajduje się w pozycji uprzywilejowanej. Wobec powyższego w przypadku wprowadzenia jakichś nowych zasad dyskusji, należy bardzo ostrożnie i z za­stanowieniem je akceptować, badając, czy czasami nie kryje się za nimi niesprawiedliwe traktowanie którejś” ze stron.
  3. Nierzetelne argumenty nie zawsze są wynikiem złej woli. Niekiedy bywają stosowane przez uczestni­ka dyskusji nieświadomie. Wobec tego nie można od razu przerywać dyskusji, lecz warto wpierw zwrócić mu uwagę na dostrzeżone wykroczenia.
Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.