Niewłaściwe byłoby założenie, że dyskusja musi koniecznie dać jakiś pozytywny rezultat. Dość często zdarza się, że wstępna dyskusja stwierdza, iż zagadnienie zostało źle postawione. Oto na przykład w wyniku rozważań, argumentów i kontrargumentów obradujący doszli do wniosku, że projekt budowlany posiada szereg wad i nie może być przyjęty. Wynik ten jest równie pożyteczny, chociaż nie [...]
Archive for the ‘Ogólne prawidła dyskusji’ Category
SZTUKA ZADAWANIA PYTAŃ
Bajkopisarz i satyryk Ignacy Krasicki (1735?1801) w bajce ?Mądry i głupi” tak pisał: Pytał głupi mądrego: ?Na co rozum zda się?” Mądry milczał; gdy bardziej naprzykrzał się, Rzekł mu: ?Na to się przyda, według mego zdania, Żeby nie odpowiadać na głupie pytania”. Pytania niewątpliwie trzeba umieć zadawać, by nie narazić się na taki zarzut. Dlatego [...]
ADWOKAT DIABŁA
W pewnym przypadku dla lepszego przedyskutowania sprawy, co do której wszyscy są jednego zdania i nie ma zasadniczej rozbieżności poglądów, jeden z dyskutantów podejmuje się ?wyszukiwania dziury w całym” i zaczyna metodycznie lub na chybił trafił ?przyczepiać się” do poszczególnych elementów problemu. Mówi się, że ów dyskutant występuje w roli adwokata diabła. Skąd pochodzi ta [...]
SAMOKONTROLA
W czasie dyskusji doświadczony dyskutant waży swoje słowa i nie formułuje swoich kontrargumentów w sposób, który by uraził współuczestników. Na większą swobodę słowa można sobie pozwolić przy przekonywaniu kogoś w cztery oczy; w większym gronie obowiązuje osobisty szacunek, grzeczność i układność. Nie znaczy to jednak, że taka postawa automatycznie wyklucza wówczas krytykę i opozycję wobec [...]
DYGRESJA
W czasie dyskusji niejednokrotnie uczestnicy odchodzą od tematu i mówią coś, co według ich mniemania z nim bezpośrednio się wiąże, znajdują, jak to się potocznie mówi, jakieś ?a propos”. Zdarza się oczywiście, że dyskutujący rozwija dygresję ni w pięć, ni w dziesięć, bo się akurat nasunęło skojarzenie i ?pozwala sobie” nim się podzielić. W związku [...]
ZABIERANIE GŁOSU
W spontanicznej dyskusji z udziałem małej liczby osób zabieranie głosu odbywa się samorzutnie. W dyskusji prowadzonej przez przewodniczącego powiedzieć swoje zdanie można dopiero po otrzymaniu jego zezwolenia: w kwestii formalnej ? poza kolejnością zgłoszeń do dyskusji; w kwestiach merytorycznych ? dotyczących roztrząsanego tematu ? według kolejności zgłoszeń. W wyjątkowych wypadkach, na prośbę dyskutanta i z [...]
?Zwischenruf”
Jeżeli w trakcie czyichś wywodów ktoś wtrąci jakieś pojedyncze zdanie czy nawet słowo popierające stanowisko przedmówcy lub je dyskwalifikujące, mówimy, że był to ?Zwischenruf”. Słowo pochodzi z języka niemieckiego i znaczy dosłownie ?między-okrzyk”. Gdy się mówi, że w czasie obrad z sali padały ?zwischenrufy”, to znaczy, że przerywano mówcy okrzykami wyrażającymi aprobatę czy dezaprobatę tego, [...]
TECHNIKA SŁUCHANIA
Dyskutant powinien umieć nie tylko przekonywać, lecz także słuchać wywodów innych i umieć odróżniać prawdę od fałszu, słuszne myśli od niesłusznych, śledzić prawidłowość toku wywodów. Plutarch w swoich pismach ascetycznych pisał m.in. O gadulstwie i zwracał uwagę na to, że ogromnym mankamentem ludzkim jest nieumiejętność słuchania. ?Jest to wszak dobrowolna głuchota i sądzę ? pisze [...]
ZROZUMIEĆ TO, CO NAJWAŻNIEJSZE
Dyskutujący powinien swoje myśli tak przedstawić, by przekonywany zrozumiał tok rozumowania i argumenty, z drugiej strony słuchacz ma obowiązek zrobić maksymalny wysiłek i pojąć to, co mówi się do niego. Wprawdzie Demokryt (V?IV w. p.n.e.) radził: ?Nie staraj się zrozumieć wszystkiego, bo wszystko stanie się niezrozumiałe”, ale miał on chyba na myśli regressum ad infinitum, [...]
CIĘŻAR DOWODU
Kto wysuwa jakieś twierdzenie zgodnie z zasadą racji dostatecznej, musi je uzasadnić. Dyskutant liczy się bowiem z krytycyzmem adresata. Mówimy wtedy, że na nim spoczywa ciężar dowodu ? po łacinie nazywa. się to onus probandi. Jakie mogą być reguły związane z ciężarem dowodu w dyskusji. Oczywiście możliwe są dwie ewentualności: Przekonywający wysuwa pewną tezę i [...]