WYZYSKANIE NIEWIEDZY

Chwytem dość powszechnie stosowanym we wszel­kiego rodzaju dyskusjach, gdzie chodzi nie o prawdę i słuszność, lecz o bezpośredni efekt, jest operowanie przez nieuczciwego dyskutanta argumentami, które wykorzystują nieznajomość rzeczy, niewiedzę osoby przekonywanej. Jeżeli wychwalamy jakąś podejrzaną postać i uzasadniamy, że należy do niej mieć bez­względnie zaufanie, chociaż wiemy, że tak nie jest w rzeczywistości, bo sami znamy fakty, które zadają kłam naszym słowom, operujemy argumentem zwa­nym ad ignorantiam, apelującym do niewiedzy. Wynalazca-oszust, który przekonuje naiwnych, że wyna­lazł perpetuum mobile ? wykorzystuje ich niewiedzę.

Może się zdarzyć oczywiście nieświadome wyzyska­nie niewiedzy. To już inna sprawa. Chodzi nam w tym wypadku o świadome argumentowanie ad hominem na podstawie znajomości osoby przekonywanej i pew­ności, że nie zna ona pewnych spraw i będzie nam wierzyć, bo zostaną odpowiednio użyte inne argumen­ty, np. związane z sytuacją nęcącą. Tak niekiedy od­bywa się sprzedaż bezwartościowych urządzeń, kiedy sprzedawca wykorzystuje nieświadomość nabywcy, że sprzęt jest bezwartościowym szmelcem. ?Organizato­rzy” starej emigracji, namawiający polskich chłopów do wyjazdu do Ameryki Południowej, wykorzystywali ich niewiedzę, a w dodatku mówili o niezmierzonych obszarach bezpańskiej ziemi ? tylko brać i upra­wiać. Uczony ?podsuwający” swemu konkurentowi interesujący temat, wykorzystuje jego niewiedzę, że taka praca już się ukazała itp.

Argument ad ignorantiam odnosić się może do spraw, które były omówione w poprzednich rozdziałach, a więc prawdy, prawdopodobieństwa i słuszności. Ale nie tylko do tych problemów. Dyskutant nie mający skrupułów potrafi wykorzystać nieznajomość praw wynikania logicznego, sposobów dyskutowania, reguł związanych z ciężarem dowodu itp. W związku z tym powracamy do postulatu, by skrupulatnie poddać się wymaganiom racji dostatecznej, możliwie wszech­stronnie sprawdzać argumentację, a w razie wątpli­wości odwoływać się do rzeczoznawcy, osób godnych zaufania, źródeł wiarygodnych.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.